Jeśli sądzisz, że kaizen to jakiś nowy rodzaj włóczki, o której jeszcze nie słyszałaś/łeś, to uspokój się. Nie chodzi o włóczkę i nawet nie do końca o robótki na drutach. A o co chodzi?
Jeśli znacie nieco Herbimanię, to wiecie, że mam lekkiego hopla z przerzutką na punkcie kreatywności i twórczych aspektów życia. Oczywiście zaliczam do tej kategorii dzierganie na drutach, ale tym razem zajmę się kreatywnością rozumianą nieco szerzej.

Wszystko zaczęło się od tego, że od paru tygodni miałam blokadę dziewiarską – jakoś nie mogłam się zabrać za dzierganie. Choć pojawiały się nowe pomysły, palce nie chciały podjąć pracy. Przeczekując tę robótkową flautę czytałam książkę Roberta Maurera Filozofia Kaizen. Jak mały krok może zmienić Twoje życie. Natchnęła mnie do pewnego wyzwania.

Czym jest kaizen?

Kaizen zwany jest „filozofią małych kroków”. Choć nazwa brzmi japońsko, to postawy stworzyli Amerykanie. Po II wojnie światowej prowadzili oni szkolenia dla japońskich przedsiębiorców w celu podniesienia efektywności i produktywności ich firm (choć może się to wydać dziwne, wtedy gospodarka Japonii prezentowała się raczej kiepsko pod tym względem). Zasady prezentowane przez Amerykanów trafiły na bardzo podatny grunt i po rozwinięciu przyczyniły się do zbudowania silnej pozycji ekonomicznej wyspiarskiego kraju.

Później kaizen zaczęli stosować psycholodzy. Okazało się, że jest to świetna metoda, by „bezboleśnie” i skutecznie pozbyć się złych nawyków i zbudować nowe, pozytywne.

Na czym polega „filozofia małych kroków?

Istotę kaizen stanowią drobne działania i poprawianie się codziennie odrobinę. Nie wymaga to wielkiego wysiłku i determinacji, ale po pewnym czasie wywołuje znaczące zmiany. Należy codziennie wyszukiwać po jednej, małej możliwości rozwoju. Pozwala to ominąć przeszkody, jakie zwykle niosą ze sobą rewolucyjne zmiany (jest zbyt ciężko, wymagają to dużego wysiłku, masz poczucie, że ponosisz jakąś ofiarę i szybko rezygnujesz).

Kaizen wykorzystuje mechanizm, w jaki wytwarzamy zgubne nawyki, ale w dobrym celu. Pomyśl, jak to się dzieje, że palisz papierosy, nie masz hamulców w jedzeniu słodyczy lub fast foodów? Przecież nie zaczęłaś/ąłeś po prostu pewnego dnia wypalać całej paczki, albo pochłaniać cukierki kilogramami.

Zaczęło się pewnie niewinnie – dymek lub cukierek do kawy. Jednego dnia, następnego, a po paru tygodniach kawa bez papierosa lub słodyczy przestała Ci smakować. Złe nawyki tworzymy nawet latami, dlatego tak mocno trzymają nas w swoim uścisku. Kaizen dowodzi, że w ten sam sposób możesz się ich pozbyć na dobre i zastąpić nowymi, korzystnymi.

Dlaczego kaizen działa?

Każda zmiana, nawet potencjalnie pozytywna z zasady wywołuje w nas mniejszy lub większy lęk. Czasem jesteśmy go w pełni świadomi, a innym razem działa podprogowo, torpedując nasze dobre intencje. Czasem sama myśl o zmianie przeraża nas i paraliżuje.

Dzieje się tak dlatego, że w naszym mózgu funkcjonują dwie części o przeciwstawnym działaniu. Najmłodsza część mózgu (kora mózgowa) odpowiada za racjonalne myślenie. To ona podpowiada nam, że powinniśmy zaniechać destrukcyjnych działań lub podjąć inne, rozwijające nas. Jednak jest też śródmózgowie, które kontroluje nasze działania pod wpływem emocji. Znajduje się w nim tak zwane „ciało migdałowate” odpowiedzialne za wywoływanie reakcji alarmowych typu „walcz lub uciekaj”. I to ten mały łobuz spowalnia lub zatrzymuje działania racjonalne i twórcze, ponieważ odbiera je jako zagrożenie. „Walcz lub uciekaj” świetnie sprawdzało się, gdy nasi przodkowie biegali po sawannie z dzidami, ale we współczesnym świecie często działa na naszą niekorzyść.

Kaizen ma na to radę: podejmuj kroki w kierunku zmiany tak małe, że aż śmieszne. Wtedy uda ci się oszukać ciało migdałowate i lęk pozostanie uśpiony. Za to, gdy kontynuujesz strategię małych kroków racjonalna kora mózgowa zostaje aktywowana, tworzą się w niej nowe połączenia nerwowe, co ułatwia zbudować nowe nawyki. Twój mózg przestaje opierać się przed zmianą.

Mechanizm działania kaizen

Mechanizm działania kaizen wygląda mniej więcej tak:
Ważny cel – lęk – ograniczenie dostępu do kory mózgowej –  porażka
Mały cel – ominięcie lęku – uaktywnienie kory – sukces

„Nie mogę się za to zabrać” – czyli jak być bardziej twórczym

No dobrze, ale na czym w sumie polega moje wyzwanie? Otóż myślałam ostatnio nad tym, czego chciałabym się jeszcze nauczyć, a co ciągle odkładam na później. W moim przypadku są to: nauka nowych języków obcych i rysowanie, ale to mogłoby być dowolne twórcze działanie: nowa technika dziergania, zupełnie nowa technika robótkowa, malowanie, muzykowanie, co Ci przyjdzie do głowy.

Stanowią zwykle miłe dodatki w naszym życiu, sprawiają nam przyjemność (lub sądzimy, że sprawiłyby nam przyjemność), ale żeby zająć się nimi, musielibyśmy zmienić rozkład dnia, nieco bardziej się postarać, lepiej gospodarować czasem, no i nie możemy się za to zabrać.

Dlatego pomyślałam, żeby zafundować sobie wyzwanie kaizen dotyczące rysowania. Nowy nawyk tworzy się ok. 8-10 tygodni, więc mniej więcej tyle będzie trwać mój eksperyment. Żeby oszukać opór przed zmianą, muszę na początku podjąć śmiesznie małe kroki. Postanowiłam więc poświęcać na rysowanie tylko 10 minut dziennie. Odpada więc wymówka: „Nie mam na to czasu”.

Pomyślałam też, że może znajdą się inne osoby, które chciałyby podjąć podobne wyzwanie i że wytworzymy sobie dodatkowo taką pozytywną presję społeczną, żeby trzymać się planu. Moglibyśmy publicznie zadeklarować, nad jaką zmianą chcemy pracować, jaki konkretny mały krok podejmiemy w tym celu i np. raz w tygodniu referować na Herbimanii, jak nam idzie.

To jak wchodzisz w to? Jeśli tak, daj mi znać w komentarzu, a gdy zbierze się jakaś grupka, pomyślę, jak to ogarnąć technicznie.

PS: Zainteresowanie jest, więc szczegóły akcji znajdziecie w kolejnym poście.

Zapisz

Zapisz